Evimizde Bir Kara Kutu Var
Çocukluğum, Doğu Teksas’ın daha çok kampa benzeyen köylerinde geçmişti. Babam
öğretmen olduğu için, sık sık bir köyden ötekine göç ederdik.
İlkokulun üçüncü sınıfında olduğum yıl, oturduğumuz köydeki en iyi arkadaşım Roy
Jenklas’ti. Okuldan sonra, birlikte yürüyerek evlerimize dönerdik. Günün birinde Roy’un
evine yaklaştığımız sırada o, parmağıyla evini göstererek, “Bu evi, dedem, yetmiş yıl önce
inşa ettirmiş. Babam, büyüyüp evlendiğim zaman, evin benim olacağını söylüyor.” dedi.
Demir parmaklıklarla çevrili bahçenin ortasındaki kuleli eve uzun uzun baktım. İçim
sızlıyordu. Bizim hiçbir zaman kendimize ait bir evimiz olmamıştı. Her gittiğimiz köyde,
öğretmenlere ayrılan eve taşınıyorduk. Fakat sonra bir şey anımsadım ve içim rahatladı.
Roy’a dönerek, “Senin evin varsa benim ailemin de bir siyah kutusu var.” dedim.
Artık ailesinin güzel bir evi var diye Roy’u kıskanmıyordum. Gerçekte yaşadığımız
köylerdeki zengin çocuklarını hiçbir zaman kıskanmamıştım. Annemin, dolabında sakladığı
siyah teneke kutu sayesinde, herkesten zengin olduğumu sanıyordum. Kutunun gizemini
ancak yıllar sonra öğrenebilecektim.
O gün, Roy’dan ayrıldıktan sonra, koşarak eve gittim. Bir ayakkabı kutusundan daha
büyük olmayan kutumuz dolapta, her zamanki yerindeydi. Bu kutu beni korkutuyordu. İçinde,
yalnız bana ait olduğunu düşündüğüm, değerli bir şeyin bulunduğunu sanıyordum.
O kutu, benim için, yaşamın tüm gizemlerinin simgesiydi. Bugün, siyah kutunun, en
eski anılarım arasında yer aldığını anımsıyorum.
Ailemin yedi çocuğunun en küçüğüydüm. Kış akşamları annem, ablalarım Mary ve
Elizabeth’le bulaşıkları yıkadığı sırada, ben yerde oyun oynardım. Bu arada annemin
kardeşlerime her seferinde, “Kızlar, gece evde yangın çıkacak olursa, siyah kutuyu kurtarmak
size düşüyor. Ben, babanızla küçük kardeşlerinizi kurtarırken siz, dolabı açıp siyah kutuyu
alın. Tüm eşyalarımız yanarsa yansın. Yalnız siyah kutu güvende olmalı.” dediğini duyardım.
Mary ve Elizabeth, yatılı okula gittikten sonra, bu öğütler sırayla öteki kardeşlerime de
yinelendi.
Bir gün babamla annem evde yokken en küçük iki ağabeyimin siyah kutudan söz
ettiklerini duydum. Wilson kutunun içinde para olduğunu söylüyor, Jim ise annemin, kutunun
içine pırlantalar gizlediğini iddia ediyordu.
Bu sırada yanlarına gelen büyük ağabeyimiz Ben, kutudan bir sürü süprüntü olduğunu
söyledi. Bir gece, annemi, kutuyu açarken gördüğünü ileri sürüyordu.
Ben’in bu biçimde konuşması beni korkuttu. Fakat Ben, söylediklerinin doğru olduğunu
kanıtlamak istedi. Annemin masasının üzerinden bir firkete alarak kutuyu açmaya çalıştı.
Onun kutuyu açmasına fırsat vermeden, Wilson üzerine çullandı. Jim ve ben de Wilson’a
yardım ederek Ben’i yere devirdik.
Siyah kutu, bizim için bir avuntu kaynağıydı. Babamın işlerinin iyi gitmediği bir gün,
kardeşim Kate, elini babamın omzuna dayadı ve “Üzülme babacığım, siyah kutumuz var
ya...” dedi.
Babam, Kate’in bu sözlerini çok gülünç bulmuş olacak ki gülmeye başladı. Biz de onu
taklit ettik. Çok geçmeden hepimizin içi rahatlamıştı.
Jim’in apandisiti patladığı gün, ben Tanrı’ya kardeşimin iyileşmesi için yalvardıktan
sonra, gece, herkes uyuyunca, derdimi siyah kutuya anlattım. Jim, ertesi gün iyileşince hiç
şaşırmadım.
Jim’in dışındaki tüm kardeşlerim evlendikten ya da yatılı okula gittikten sonra, anneme,
siyah kutunun içinde ne olduğunu sordum.
Bu isteğim, annemin hoşuna gitti. Hemen yerinden kalkarak kutuyu getirdi. Kutu açılıp
da içinde bir sürü kâğıttan başka bir şey olmadığını gördüğüm zaman, uğradığım düş
kırıklığını size tanımlayamam. Kaç yıl önce, Ben’in kutuda süprüntüden başka bir şey
olmadığını söylediğini anımsadım. Ellerim titriyordu.
Annem kutuyu karıştırmaya devam ediyordu. Dokunduğu kâğıtları daha görmeden
tanıyordu. En dipteki bir kâğıdı çıkararak bana gösterdi. Gözlerim karardığından, kâğıtta
yazılı olanları göremiyordum. Bu arada annemin heyecandan titreyen sesini duydum, “Bu
evlenme belgemizdir. Otuz yıl oluyor...” diyordu.
Kâğıdı katlayarak yerine koydu. Sonra çeşitli renklerde ve büyüklüklerde kâğıtlar
çıkardı, “Asıl hazinelerimiz bunlardır…” dedi. “Çocuklarımın doğum kâğıtları...”
Bundan sonra annemin, öteki kâğıtları, babanın hayat sigortası, makbuzlar, doktor
raporları, çocukların okul karneleri diye adlandırdığını duydum.
O gecenin üzerinden on yedi yıl geçti. Bu sürede kardeşlerimin teker teker evlenerek
aile kurduklarını gördüm. Annem daha ölmeden, eklenen kâğıtlar ve fotoğraflarla, siyah kutu
dolabın rafına taşmış bulunuyordu. Yıllar geçtikçe kutunun gerçek değerini daha iyi
anlıyordum. Bu kutu, ailemizin bir tarihçesiydi... Tüm güçlükler karşısında bu, ailemizi bir
arada tutan sevgi ve mutluluk bağlarının açık bir deliliydi.
Ben de evlenince, ilk iş olarak siyah bir teneke kutu satın aldım. Bir gün eşim, beni
kolumdan tutarak oturma odasına götürdü. Üç yaşındaki oğlumuz, yüksekçe bir masanın
üzerinde duran siyah kutuya merak içinde bakıyordu.
O an, altı kardeşimin evleri gözümün önünde canlandı. Onların evlerinde de birer siyah
kutu vardı. Kimisi oğlumdan büyük olan kimisi ise henüz yürüyen iki düzine çocuğun, siyah
bir kutuya dikkatle baktıklarını görür gibi oldum.
Gülümseyerek eşime baktım. Sessizce odadan çıktık. Oğlumuz, ayak seslerini
duymamış olacak ki siyah kutuya bakmaya devam ediyordu.
Kutunun, oğlumu çeken tarafının, içindekilerinin gizli tutulması olduğunu biliyorum.
Fakat o da büyüyünce, kutunun gizeminin, kendi yaşamının gizemi olduğunu anlayacaktır.
Çünkü kutunun içinde gizli olan geçmiş, oğlumun geleceğinin temelleridir.
Bütün Dünya