Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Hazırlayan: Doç. Dr. Selahattin Şenol
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Bölümü



Çocuk ve ergenlerin ders başarısını etkileyen bir çok neden bulunmaktadır. Burada öğrenci, yaşadığı aile ortamı ve çevresi ile okula ilişkin etkenler rol oynamaktadır.

Okula başlama siz çocukları ve aileleri bekleyen önemli adımlardandır. Daha önceden kreş ya da anaokulu gibi okul öncesi kurumlara gitmeyen çocuklarda bu adım daha da zor olabilmektedir. Yeni bir ortam, bilinmedik birçok kural ve bunlara alışmak. Bu ilk adıma ilişkin sorunlar okulun başladığı ilk haftalarda ortaya çıkmaktadır. Öğrenciler okula anne babaları ile gelmekte, sınıflarda küçük sıralarda öğrencilerin yanında anne babaları da sığmaya çalışarak oturmaktadır. Haftalar içinde bu sırayı dolduran davetsiz konuklar birer ikişer azalır, ancak bazı sınıflarda derslere düzenli devam eden anne babalar kalmaktadır. Okul korkusu ya da anne babadan ayrılma zorluğu olarak tanımlayabileceğimiz bu durum ders başarını etkileyen ilk sorunlardandır. Öğrenci, anne baba ve öğretmenin birlikte çalışması ile bu sorun giderek azalmakta ve çocuk ya da genç yaşıtları gibi uyum sağlayabilmektedir.



Öğrenmeyi önemli derecede etkileyen diğer bir durum ise aşırı hareketlilik ve dikkatsizliktir. Genellikle 3-5 yaşlarında çocuklar hareketlidir ve dikkatlerini uzun süre yoğunlaştıramazlar. Okul öncesinde bu hareketlilik çocuğun kendisine ya da aynı ortamdaki arkadaşları ve öğretmenlerine sıkıntı yaratıyorsa sorun olmaktadır. Kreşte yerinde duramayan, oyunları bölen, arkadaşlarına vurup iten, tehlikeli bir şekilde yükseklere tırmanan oralardan atlayan çocuklar aile ve öğretmenlerinin yakınmaları üzerine değerlendirmekte ve yardımcı olmaktayız. Eğer bir yakınma yoksa büyüme ile bu sorunun geçebileceğini biliyoruz.

Ancak okul döneminde de aynı sorunlar sürüyorsa ders başarısını engellemektedir. Öğretmeni dinleyemeyen, yerinde oturamayan, aklı sürekli ders dışında ve kıpır kıpır olan bu çocuklar evde de aynı şekilde davranmakta ve ödev yapamamaktadır. Kısa sürede sınıf düzeyinin gerisinde kalan bu çocuklar zeka düzeyleri ortalama ya da ortalamanın üzerinde olmasına karşın öğrenme güçlüğü olan çocuklar olarak kabul edilmektedir. Burada da öğrenci, anne baba ve öğretmenle birlikte çalışarak çocuğun dikkatini artırmaya yönelik işbirliğine başlıyoruz. Ayrıca bu çocukların beyinlerinde henüz tam olarak açılmamış olan dikkat merkezinin çalışmasını artırarak hareketliliği ve dikkati düzelten uyarıcı ilaçlardan yararlanmaktayız. Uzman kontrolünde oldukça etkili olan bu ilaçların çocuğun gelişimi üzerine olumsuz bir etkileri ya da bağımlılık yapma riskleri de bulunmamaktadır.

Dikkat eksikliği dışında daha seyrek olarak karşılaştığımız ders başarısını etkileyen nedenler arasında; özel öğrenme güçlükleri, okuma güçlüğü ve zihinsel becerileri çeşitli nedenlerle düşük olan çocuk ve gençlerin durumları bulunmaktadır. Bu konularla ilgili değerlendirme ve danışmanlık için uzmanlara başvurabilirsiniz.